Menu
Nieuws

Klimaatrobuuste watersystemen: een taak voor het waterschap én de boer

Lange sloot met een kleine stuw - Ruud Morijn via iStock
Bron foto: Ruud Morijn (iStock)
Samenvatting
  • Onderwerp
    terreinbeheer, waterschap, klimaatrobuuste watersystemen
  • Interessant voor
    docenten, waterbeheerders, boeren
Bekijk de bronnen
In het waterschap Rijn en IJssel komen nationale waterproblemen samen. Op de hoge zandgronden is er water te veel, maar ook te weinig. Klimaatverandering zorgt voor extremere regenval, maar ook voor langer aanhoudende droogtes. De grondwaterstand daalt hierdoor al jaren. Het watersysteem van het waterschap is toe aan een klimaatrobuuste aanpak. Maar: hoe kan een waterschap dit het beste aanpakken? En kunnen boeren hier ook een rol in spelen? Het waterschap hoopt op meer handelingsperspectief vanuit de nationale overheid.

Droogteperiodes verkorten

Een belangrijk onderdeel van een klimaatrobuuster watersysteem is om de droogteperiode te verkorten, aldus het Waterschap Rijn en IJssel in Nieuwe Oogst. Zo heeft het waterschap berekend dat er jaarlijks 100 millimeter extra water moet worden toegevoegd aan het grondwater. Hierdoor verkort je de droogteperiode. Dit water is gelukkig beschikbaar in Nederland, maar het regent steeds extremer. De vraag is dus: hoe zorgen we ervoor dat we dit water langer vasthouden?

Heemraad Peter Schrijver en hydroloog Nila Taminiau van waterschap Rijn en IJssel vertellen dat het werkgebied hydrologisch gezien erg divers is. Het wordt dus maatwerk; er moet per gebied bekeken worden wat de beste oplossing is. Denk hierbij aan: zorgen dat het water niet wegstroomt via beken, zo lang mogelijk water lokaal vasthouden of (peilgestuurde) drainage verhogen.

Samenwerken loont: praktijkvoorbeelden

Meer of minder water vasthouden begint bij de landeigenaren binnen het waterschap. Meerdere soorten landeigenaren kunnen samenwerken om een groter oppervlakte waterretentie te realiseren. Landeigenaren kunnen daarnaast ook zelf aan de slag. Boeren zijn namelijk ook waterbeheerders.

Een voorbeeld zijn de Aaltense boeren die samen ’t Engeveld, 30 ha boerenland, natuurinclusiever willen beheren. Piekwater wordt ingelaten, sloten worden gedempt zodat water langer wordt vastgehouden en voedselrijk slib wordt op een aparte plek opgeslagen. Maar er wordt ook aan het natuurgebied gewerkt, en recreanten krijgen ook meer paden. In het artikel kijken de betrokken boeren terug en vooruit op het project. Vertrouwen onderling zorgt voor trots en daarmee ook voor draagvlak voor natuur- en waterbeheer. Het gezamenlijke duurzame beheer van ’t Engeveld wordt sterker als de boeren de ruimte krijgen om te experimenteren en van elkaar te leren.

Het grotere plaatje

Samen met de stikstofaanpak en de waterkwaliteitsaanpak, gaat de droogteaanpak van de waterschappen onderdeel worden van het Provinciaal Programma Landelijk Gebied (PPLG). Het waterschap Rijn en IJssel ligt in de provincie Gelderland, waarvoor het Gelders Programma Landelijk Gebied (GPLG) op 1 juli 2023 wordt aangeboden aan de minister van Natuur en Stikstof. Er wordt gehoopt op meer handelingsperspectief vanuit de overheid, zodat het waterschap en de boeren zélf meer beslissingen kunnen nemen over dit maatwerk.