Pas groen effectief toe in de stad met deze tools

“Het probleem van hittestress is vooral dat de stad niet meer afkoelt. Om goed te kunnen slapen is verkoeling essentieel.” Joop Spijker, senior onderzoeker Groen, Welbevinden en Klimaatadaptatie, trapt het webinar af met een serieuze toon. Groen in de stad staat niet alleen mooi en gezellig, het is absoluut noodzakelijk voor de volksgezondheid in een snel veranderend klimaat. “We moeten zorgen voor een meer mediterrane inrichting van steden en dorpen.”

“Hoe ga je om met hittestress en zorg je dat er aantrekkelijke groene plekken zijn?” Op straat- en wijkniveau laat Spijker verschillende ontwerpvoorbeelden zien. Deze zijn gebundeld in de basisprincipes en richtlijnen voor natuurlijke verkoeling. Met behulp van de schematische dwarsdoorsnedes en in situ-voorbeelden ontwikkel je voor zelfs de meest stenige straten en wijken een klimaatrobuuste herinrichting.

Om rekening te houden met de vele factoren die meespelen bij de inrichting van de openbare ruimte is er een uitgebreide infographic die helpt de juiste beleidsmaatregelen te treffen. In het webinar loopt Spijker rustig de verschillende stappen door.

Effectief klimaatgroen

Jelle Hiemstra, senior onderzoeker Bomen en Stedelijk Groen, houdt zich bezig met bomen en groen in de stad en de ecosysteemdiensten die deze leveren. Hiemstra benadrukt in zijn presentatie het belang van een praktische blik. “Bomen en groen moeten geschikt zijn voor de locatie én het eraan toegedachte doel. Alleen dan komen we tot een succesvolle implementatie van groen”. Hij presenteert twee recent ontwikkelde tools die daarbij kunnen helpen. Een brochure Effectief Klimaatgroen en een digitale update van de bomenposter.

Voor de brochure is zijn team stad en land doorgetrokken om de verkoelende effecten van verschillende boomsoorten in kaart te brengen. “We zijn begonnen met meten, met mobiele weerstationnetjes en hittecamera’s”. Daarnaast is het effect van bomen en groen in verschillende wijktypen geanalyseerd met het simulatieprogramma ENVI-met. Goed geplaatste bomen blijken de gevoelstemperatuur met wel 15 graden omlaag te kunnen brengen. Op basis van de resultaten is samen met gemeentelijke deskundigen een brochure gemaakt met ontwerpvoorbeelden voor klimaatgroen in verschillende wijktypen waarbij ook het te behalen effect is weergegeven.

Ruim 100 boomsoorten bracht Jelle enkele jaren geleden in beeld op de bomenposter. Deze populaire tool is doorontwikkeld en naar een interactieve website waarop over meer dan 350 bomen alle informatie over zowel groei-eigenschappen als hun bijdrage aan de verschillende ecosysteemdiensten te vinden is. Tijdens het webinar gaf Hiemstra een kijkje achter de schermen en demonstreerde hij hoe met enkele muisklikken de juiste boomsoort voor iedere situatie geselecteerd kan worden. Deze website zal binnen enkele weken online komen.

Groene schoolpleinen

Op schoolpleinen liggen misschien wel de grootste kansen voor groen in de stad. Jolanda Maas, universitair hoofddocent klinische psychologie, laat met haar evaluatietool voor groene schoolpleinen precies zien waar de kansen voor schoolpleinen liggen.

Het belang van een groen schoolplein is groter dan slechts verkoeling. “Kinderen hebben een betere concentratie na de pauze in de les, en er is aantoonbaar minder ruzie en minder pestgedrag op groene schoolpleinen”. Maas benadrukt hoe belangrijk het is dat kinderen op jonge leeftijd al een band opbouwen met natuur en laat met verschillende mooie voorbeelden zien hoe een groen schoolplein daarbij kan helpen. “Hoe kan je een schoolplein ontwikkelen dat optimaal bijdraagt aan de ontwikkeling van kinderen en biodiversiteit?”

Maas raadpleegde pedagogen, hoveniers, ontwerpers, docenten en ecologen om tot een overzicht van succesfactoren te komen. Dit resulteerde in een evaluatietool waar aandacht is voor alle verschillende aspecten van een groen schoolplein. Een tool die niet alleen door experts goed te gebruiken is. “Het idee is dat iedereen de tool in kan vullen.”

Toch is ze ook kritisch op de huidige groene schoolpleinen. “Wat je vaak ziet is een houten speeltoestel op kunstgras, kun je dan zeggen: dit is een groen schoolplein?” Volgens Maas is er nog veel ruimte voor verbetering.

De groene stad

Er is veel praktische kennis beschikbaar waarmee iedere stad, wijk of schoolplein effectief vergroent kan worden. Naast de in dit webinar genoemde tools zijn er op Groen Kennisnet meer bronnen en voorbeelden te vinden zoals bijvoorbeeld over het vergroenen van Nederlandse bedrijventerrreinen. Ook op de Groen Kennisnet partnersite De Groene Agenda is meer informatie te vinden over groen, welbevinden en klimaatadaptatie.